Welkom op de webpagina over de Haagse societyschilder Jan de Baen (1633-1702)

- Weet u iets over een schilderij van Jan de Baen, dat ik waarschijnlijk niet weet, dan hoor ik het graag; de afgelopen jaren bezocht ik al enkele particulieren die een schilderij van Jan de Baen in bezit hebben. Bijzonder leuk! -

- Do you know anything about Jan the Baen and his portraits that I probably won't know, please tell me about it! Thank you! -

In mijn onderzoek naar feiten rond gravin Anna van Ewsum (1640-1714), van de borg Nienoord in Leek (Gr), stuitte ik (auteur van het boek Anna van Ewsum, haar afkomst, haar leven, haar wereld) uiteraard ook op de naam van Jan de Baen. Deze in Haarlem geboren societyportrettist werkte het belangrijkste deel van zijn leven in Den Haag. Daar, en elders, schilderde hij vele notabelen, onder wie ook Anna van Ewsum en haar tweede echtgenoot Georg Wilhelm von Inn- und Kniphausen (1635-1709).

Sinds 2014 werk ik aan een onderzoek over Jan de Baen, waarna ik een boek hoop te schrijven over mijn bevindingen. De Baens portretkunst kenmerkt zich door het volgen van de stijl van Anthony van Dyck, maar met een onmiskenbare eigen penseelvoering. De Baens portretten komen veelal wat gekunsteld over. Echt wereldberoemd is hij daardoor niet geworden, al hangen zijn werken nog steeds in diverse toonaangevende musea, in binnen- en buitenland, waaronder het Rijksmuseum, de Lakenhal, het Dordts Museum en het museum van schone kunsten in Havanna, de hoofdstad van Cuba.

Het is mij al gegund een reeks portretten te fotograferen die (nog) niet in kleur bekend zijn. Daarbij duik ik zo diep mogelijk in het leven van De Baen, die net als ik Haarlemmer van geboorte is. Verder heb ik met de bekende schilder gemeen dat we beiden in Den Haag hebben gewerkt; hij alleen veel langer dan ik... Nog een andere parallel, maar dan met Anna van Ewsum, is dat in hetzelfde jaar dat deze adellijke dame het ja-woord gaf aan Georg Wilhelm von Inn- und Kniphausen, Jan de Baen en Maria de Kinderen zich met elkaar in de echt verbonden. Dat was in 1665.

Op de vele bewaarde portretten van De Baen uit zijn Haagse tijd vind je, zoals zich dat eveneens bij zijn collega-schilders manifesteert, slechts een beperkt aantal telkens terugkerende lichaamshoudingen. Ook armen en handen zijn verschillende keren tamelijk identiek uitgevoerd. Ik zal dit in mijn boek laten zien. Het onmiskenbare meesterschap van de schilder liet kennelijk ruimte voor eenvoudige, repeteerbare portretonderdelen. Deze werden vermoedelijk uitgevoerd door leerlingen of gezellen. Bekend is dat ook de achtergronden op de portretten door een medewewerker en niet door de meester zelf werden geschilderd.

Hoe dan ook, De Baen mocht vele hooggeplaatste personen onder zijn klanten rekenen. De uitvoeringen van gezichten zijn bijna fotografisch scherp en realistisch geconstrueerd. Opvallend zijn, vind ik, de relatief (iets te) grote oogleden

Een van zijn bekendste werken is een vrij klein, maar vooral macaber, 'portret' van de lijken van de gebroeders De Witt. Dit doek is in het bezit van het Rijksmuseum.

In het voormalige stadhuis van Den Haag hangt een groot groepsportret van de toenmalige Haagse magistraat, geschilderd door De Baen.